Thực đơn
Phục bích tại châu Phi
Triều đại Á Mbanza (cai trị ở São Salvador):
Năm 1669, Pedro III Nsimba Ntamba (người không có thiện cảm với Soyo) trở thành vua của Kongo, nhưng người Soyo (một tỉnh của vương quốc Kongo nhân cuộc nội chiến đã ly khai tuyên bố độc lập tự do) lập tức gửi một lực lượng ủng hộ phe đối lập Kimpanzu tấn công như vũ bão, ông buộc phải rời khỏi Kongo và trốn sang Lemba (còn được gọi là Mbula hoặc Bula).[100] Tháng 6 năm đó, Álvaro IX Mpanzu a Nunchila được người Soyo đưa lên ngôi, đến năm 1670 thì Rafael I Nzinga a Nkanga tiến hành đảo chính lật đổ Álvaro IX Mpanzu a Nunchila.[101] Quân Soyo liền kéo sang can thiệp, Rafael I Nzinga a Nkanga không chống nổi đành chạy khỏi thủ đô São Salvador, ông ta đã tới Luanda và tìm kiếm viện trợ của đế quốc Bồ Đào Nha.[102] Kết quả, người Bồ Đào Nha đã thành công trong việc đưa Rafael I Nzinga a Nkanga về phục vị, nhưng đổi lại Soyo tách hẳn khỏi Kongo.[103] Năm 1673, Afonso III (Hầu tước Nkondo) nổi loạn, đánh bại Rafael I Nzinga a Nkanga để tuyên bố ngai vàng nhằm chia rẽ Kongo, nhưng triều đại của ông này rất ngắn và chỉ tồn tại đến giữa năm 1674 thì chấm dứt bởi Daniel I Miala mia Nzimbwila.[104] Năm 1678, cựu vương Pedro III Nsimba Ntamba, lúc đó đang đóng tại pháo đài Lemba trên núi Kinlaza kể từ khi bị phế truất, đã hành quân đến São Salvador với lính đánh thuê Jaga, một trận chiến ác liệt đã thiêu rụi phần lớn thành phố xuống đất.[105] Daniel I Miala mia Nzimbwila bị giết trong trận chiến, Pedro III Nsimba Ntamba tuyên bố phục vị, nhưng sự tàn phá thủ đô của vương quốc có nghĩa là quốc gia về cơ bản không còn tồn tại trong hơn hai mươi năm, thay vào đó chia thành ba vương quốc đối địch được cai trị bởi những người yêu sách khác nhau để lên ngôi vua Kongo của ba ngôi nhà. Manuel II Mpanzu a Nimi kế vị anh trai Daniel I Miala mia Nzimbwila là người trị vì Vương quốc Mbamba Lovata cho Kimpanzu, Garcia III Nkanga a Mvemba thành lập Vương quốc Kibangu tiến hành chiến tranh du kích lâu dài, còn Pedro III Nsimba Ntamba tuy danh nghĩa khôi phục ngôi báu toàn quốc nhưng do kinh đô bị chính ông tàn phá nên đành rút lui về Lemba chấp nhận cục diện "tam phân đỉnh túc".[106]
Năm 1670, Rafael I Nzinga a Nkanga vừa giành được quyền lực thì đã bị người Soyo đánh đuổi khỏi kinh đô, ông bỏ chạy đến Luanda kêu gọi người Bồ Đào Nha giúp đỡ.[107] Rafael I Nzinga a Nkanga hứa với Bồ Đào Nha tiền bạc, nhượng bộ khoáng sản và quyền xây dựng một pháo đài ở Soyo để ngăn chặn người Hà Lan, trận chiến Kitombo thất bại khiến vương quốc Kongo buộc phải công nhận sự độc lập của Soyo và Giáo hoàng đã giành được một vị giáo hoàng từ Quốc vương Bồ Đào Nha tuyên bố rằng vương miện sẽ không còn cố gắng gì nữa đối với chủ quyền của nó.[108] Tuy nhiên, điều này đã mang lại cho Rafael I Nzinga a Nkanga cơ hội tái chiếm São Salvador, ông cai trị lần thứ hai ở đây cho đến năm 1673.[109]
Năm 1695, Pedro IV Afonso Nusamu a Mvemba lên ngôi vua Kibangu, sau đó ông dẫn đầu một lực lượng vũ trang từ Kibangu đến São Salvador tuyên bố làm chủ vương quốc Kongo, nhưng ngay lập tức ông bị đe dọa ngay lập tức bởi đối thủ chính của mình, João II Nzuzi a Ntamba, người cũng tự xưng là vua, do vậy Pierre IV Alphonse rút lui.[110] Năm 1700, Pedro IV Afonso Nusamu a Mvemba tìm cách tái chiếm thủ đô bằng việc gửi hai nhóm đến định cư ở đó, dẫn đầu là Manuel Cruz Barbosa, quản gia của ông và nhóm còn lại của Pedro Constaninho da Silva (được gọi là đến Kibenga).[111] Tiếp đó, Pedro IV Afonso Nusamu a Mvemba tự mình di chuyển từ Kibangu đến một ngọn núi nhỏ hơn, Evululu, gần thủ đô để có cơ hội sẽ xâm nhập nhanh hơn.[112] Lễ đăng quang được tổ chức vào năm 1702, nhưng Dom Manuel de Nóbrega, Nữ hầu tước Mbamba Lovota, đã tấn công Công tước Mbamba, một trở ngại cho sự đăng quang của Pedro IV Afonso Nusamu a Mvemba.[113] Đến năm 1709, ông chính thức chiếm São Salvador, cùng năm đó, ông đã giành được chiến thắng quyết định trước João II Nzuzi a Ntamba, chấm dứt cuộc nội chiến, do đó đảm bảo cho mình vị trí là vua.[114] Năm 1716, sau cái chết của João II Nzuzi a Ntamba ở Lemba, Pedro IV Afonso Nusamu a Mvemba sáp nhập hoàn toàn xứ này, thống nhất đất nước sau non nửa thế kỷ huynh đệ tương tàn.[115]
Năm 1715, quân chủ xứ Mbamba Lovata là Manuel II Mpanzu a Nimi chính thức quy thuận chính quyền vua Pedro IV Nusamu a Mvemba, theo thỏa thuận giữa họ thì Manuel II Mpanzu a Nimi sẽ là người kế vị vương quốc Kongo thống nhất khi Pedro IV Nusamu a Mvemba qua đời.[116] Năm 1718, thỏa thuận trên đã được tôn trọng, và Manuel II Mpanzu a Nimi lên ngôi trở thành người cai trị của toàn cõi Kongo, ông chuyển hoàng gia đến thủ đô São Salvador.[117]
Thực đơn
Phục bích tại châu PhiLiên quan
Tài liệu tham khảo
WikiPedia: Phục bích tại châu Phi